ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੋ 20 ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਹ ਉਪਾਅ, ਪਰਾਲੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ ਹਰੀ ਖਾਦ!

ਝੋਨੇ ਜਾਂ ਕਣਕ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ (straw) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਪਰਾਲੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾੜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬਨ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਸਲਫਰ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਬੰਜਰ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋਆਕਸਾਈਡ, ਮੀਥੇਨ, ਅਸਥਿਰ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣ, ਅਤੇ ਕਾਰਸੀਨੋਜਨਿਕ ਪੌਲੀਸਾਈਕਲਿਕ ਐਰੋਮੈਟਿਕ ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਫੇਫੜਿਆਂ, ਦਿਲ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪਰ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਵਧੇਗੀ, ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਸੋਨੀ (Bsc.Ag.), ਸਹਾਇਕ ਵਿਕਾਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੇਂਦਰ, ਸ਼ਿਵਗੜ੍ਹ, ਰਾਏਬਰੇਲੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਤਜ਼ਰਬਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਵਾਢੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚੀ ਹੋਈ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਧੂੰਆਂ ਅਤੇ ਗੈਸਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਲਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਡੀ ਖੇਤੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓ-ਡਿਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਨ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ। ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਵਧੇਗੀ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰੋ ਦਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਸੋਨੀ ਨੇ ਲੋਕਲ 18 ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਾਇਓ-ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜੀਵਿਤ ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੇਤੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਇਹ 30 ਤੋਂ 35 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਾਇਓ-ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਲੈਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਮੁਫ਼ਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵੱਡੇ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚ 200 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ 1.5 ਤੋਂ 2 ਕਿਲੋ ਗੁੜ ਪਾਓ। ਇਸ ਦਾ ਘੋਲ ਬਣਾ ਲਓ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ 5 ਤੋਂ 6 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦਿਨ 'ਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਡੰਡੇ ਨਾਲ ਹਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ 20 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖਰਚ ਆਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤੋ ਲੋਕਲ 18 ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਦਲੀਪ ਸੋਨੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 6 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਘੋਲ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਛਿੜਕਾਅ ਦੇ 30 ਤੋਂ 35 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਾਲੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਲ ਕੇ ਹਰੀ ਖਾਦ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇਗੀ।